24 Ocak 2020’de meydana gelen ve merkez üssü Elazığ-Sivrice olan deprem sonrası bölge halkının yaralarını sarmak için yola çıkan Yeryüzü Doktorları, aynı gece bölgeye ulaşarak ihtiyaç analizi ve psikolojik ilk yardım çalışmalarına başlamıştır.

Bireysel danışmanlık, grup farkındalık arttırma eğitimi, çocuk dostu alan aktiviteleri gibi faaliyetlerin yanı sıra tercüme desteği sağlamış; hijyen kiti, bebek maması ve muhtelif ihtiyaçların dağıtımını da gerçekleştirmiştir.

Türkiye’de yaşayan yerinden edilmiş Suriyelilere ve yerel topluluklara yönelik psikososyal destek hizmeti verilmesi, özel sağlık ihtiyaçlarının karşılanması ve bulundukları toplumla sosyal uyumlarının güçlendirilmesi temelli faaliyet yürütülmesi amacıyla Hatay ve Şanlıurfa’da Toplum Merkezleri kurulmuştur. İki merkezde psikososyal destek hizmetleri, vaka yönetimi, psikopatolojik farkındalık çalışmaları başta olmak üzere, ev ziyareti ile yerinde müdahale, bireysel psikolojik destek sosyal uyum etkinlikleri, güvenli çocuk alan aktiviteleri, farkındalık artırma-bilinçlendirme çalışmaları devam etmektedir.

2019 yılı nisan ayında başlayan çalışmalarda, 2020 yılı haziran ayına kadar toplamda 409 seans sağlık destek hizmeti, 2 bin 952 seans psiko-eğitim ve grup terapisi hizmeti, 270 seans vaka yönetimi hizmeti, 3 bin 112 kişiye toplumsal farkındalığı arttırma hizmeti, 4 bin 693 kişiye ev/hane ziyaretleri ve ihtiyaç analizi hizmeti, 1.440 kişiye çocuk dostu alan hizmeti sağlanmıştır.

İstanbul’un Sultangazi ilçesinde 2016 yılının mart ayında ve İzmir’in Konak ilçesinde 2016 yılının şubat ayında açılan klinikler ve yine İzmir’de hizmet veren mobil sağlık ekipleriyle mültecilere birinci basamak sağlık hizmeti sağlanmış ve psikososyal destek  hizmeti gerçekleştirilmiştir. 

2016 ve 2017 yıllarında Sultangazi Kliniğinde ve İzmir Basmane Kliniğinde toplam 15 bin 946 seans psikolojik destek hizmeti gerçekleştirilmiştir.

Diyarbakır, Batman, Şırnak’ta; Irak’tan ve Suriye’den gelen sığınmacılara T.C. Sağlık Bakanlığı ve Dünya Sağlık Örgütü standartlarında ücretsiz birinci basamak sağlık ve psikososyal destek hizmetleri verilmiştir. Bu destek hizmetleri belediyeler tarafından kurulan sığınma merkezlerinde sağlanmış ve bu kapsamda sunulan sağlık hizmetleri, Aralık 2014’te başlayıp Aralık 2016’da sonlanmıştır. 

2014-2016 yılları arasında Şırnak, Batman ve Diyarbakır’daki sağlık merkezlerinde toplam 13 bin 647 seans psikososyal destek hizmeti sağlanmıştır. 

Mülteci Çocuklar için Okul Temelli Destek Programı (MODP), İstanbul’da Suriyeli çocukların öğrenim gördüğü okullardan biri olan İlaf Okulunda çocukların psikolojik destek ihtiyaçları göz önünde bulundurularak geliştirilmiş ve Kasım 2015’de uygulanmaya başlanmıştır.

Proje kapsamında, öncelikli olarak öğrencilere psikolojik tarama yapılmış ve tarama sonuçları gönüllü psikologlarca değerlendirilerek psikolojik destek ihtiyacı bulunan çocuklar tespit edilip gruplar oluşturulmuştur. Aynı okulda bulunan ve çalışma için gönüllü olan öğretmenlere Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) yaklaşımı esas alınarak oluşturulmuş, 8 haftalık seansları içeren MODP eğitimi, grup çalışması şeklinde verilmiştir. Eğitim, ruhsal travmalar ve bunlar ile baş etme yolları, iletişim kurma becerileri gibi çeşitli başlıkları içermekte olup 4 tam gün sürmüştür. Velilerden alınan izinlerin ardından, eğitim almış öğretmenler MODP modülünü psikolojik tarama neticesinde seçilmiş olan 9-14 yaş aralığındaki öğrencilere, 10’ar kişilik gruplar halinde, haftalık süpervizyonlar eşliğinde 8 hafta boyunca uygulamıştır.  

MODP modülünün öğrencilere öğretmenler tarafından uygulanması, dil problemini ve kültürel farklılıklardan kaynaklanabilecek olası ilişki problemlerini azaltmanın yanı sıra, öğretmenlerin bu modülü süpervizyon eşliğinde uygulayabilme becerisi kazanmalarını sağlamıştır. Ayrıca, Suriyeli öğretmen ve öğrencilerin yaşadıkları travmalarla başa çıkabilme mekanizmaları geliştirmeleri ve bu mekanizmaların uzun vadede kalıcı olması hedeflenmiştir.

İlaf Okulunda projenin tamamlanmasının ardından, Ocak 2016 – Temmuz 2016 tarihleri arasında İstanbul’da Suriyeli çocukların öğrenim gördüğü bir diğer okul olan Al-Nukhba Okulu’nda proje tekrar uygulanmıştır.

İslam İşbirliği Teşkilatı İnsanı Faaliyetler Birimi ve Kilis İl Milli Eğitim Müdürlüğü işbirliği ile gerçekleştirilen proje kapsamında, Kilis’te bulunan 18 Suriyeli Okulu’nda, 4-17 yaş aralığındaki öğrencilere eğitim veren yaklaşık 450 öğretmene, 9-10-11 Ocak 2016 tarihlerinde, temel düzeyde çocuk/ergen psikolojisi ve sınıf yönetimi konusunda eğitim verilmiştir. Bu eğitimlerle öğretmenlerin öğrencilerle sağlıklı iletişim kurmaları, öğrencilerin duygusal ve sosyal gelişim süreçleri hakkında bilgi sahibi olmaları ve sıkıntı yaşayan öğrencileri fark ederek ilgili birimlere yönlendirebilmeleri sağlanmıştır.

Türkiyeli ve Suriyeli çocuklar arasındaki kardeşlik duygularını geliştirmek ve toplumsal kaynaşmaya katkı sağlamak amacıyla geliştirilen proje kapsamında, İstanbul’da Suriyeli çocukların eğitim gördüğü bir okul ile Türkiyeli çocukların eğitim gördüğü bir okuldan birer sınıf belirlenmiş ve belirlenen sınıflardaki çocuklar çeşitli etkinlikler gerçekleştirmek için belirli periyotlarla bir araya getirilmiştir.

Mayıs 2015 tarihinde uygulanan proje kapsamında, dil farklılığının problem oluşturmayacağı şekilde seçilmiş olan çeşitli drama oyunları ve etkinlikler gerçekleştirilmiş, atölye çalışmaları kapsamında resimler çizilmiştir. Tüm bu oyun ve atölye çalışmalar, proje kapsamında gerekli olan psiko-eğitimleri almış Yeryüzü Doktorları gönüllüleri tarafından koordine edilmiştir.

Projenin bitiminde, atölye çalışmalarının ürünleri olan resimler, 25-30 Mayıs tarihleri arasında Taksim Metro İstasyonu’nda sergilenmiş ve yüzlerce insan tarafından ziyaret edilmiştir. Ayrıca projeye katılan öğrenciler de bu sergiye götürülmüş ve kendi çalışmalarını görme fırsatı sağlanmıştır.

Proje neticesinde, çocukların aynı sanat çalışması etrafında toplanarak duygularını yaptıkları çalışmalara aktarabilmeleri, kendilerini daha iyi ifade etmeleri ve kendi yeteneklerini keşfetmeleri sağlanmıştır. Ayrıca Türkiyeli ve Suriyeli öğrencilerin çeşitli çalışmaları beraber yapması ve kaynaştırıcı oyunlar sayesinde de birlik ve beraberlik duygularının artmasına katkıda bulunulmuştur.

Afet ve kriz bölgelerine giderek saha çalışmalarında bulunan Yeryüzü Doktorları çalışanları ve gönüllülerine yönelik olarak; Nisan 2015 tarihinde, saha deneyimlerini paylaşabilecekleri, travma, ikincil travma, depresyon, travma sonrası stres bozukluğu, anksiyete bozukluğu gibi psikolojik rahatsızlıkları ve bu rahatsızlıklardan korunma yollarını öğrenecekleri, psikolojik dayanıklılık, travma sonrası büyüme gibi konuları da içeren psikoeğitimleri alacakları paylaşım grupları organize edilmiştir.

Çalışmanın sonucunda katılımcıların psikolojik rahatsızlıklar, bunların semptomları ve bunlardan korunma yolları hakkında bilgi sahibi olmaları sağlanmış, psikolojik dayanıklılıklarının artmasına destek olunmuş ve ikincil travma vb. rahatsızlıklar önlenmeye çalışılmıştır.

Ekim-Kasım 2015 tarihlerinde, olası bir afet durumunda, temel ve psikolojik ilk yardım sağlayabilecek ekiplerin hazır bulunabilmesini sağlamak amacıyla Yeryüzü Doktorları personelinden ve gönüllülerinden toplam 60 kişiye temel ilk yardım ve psikolojik ilk yardım eğitimleri verilmiştir.

Bu eğitimleri alan kişilerin, psikolojik ilk yardım ilkeleri ışığında, olası bir afet durumunda olaydan etkilenen kişilerle daha güçlü ve sağlıklı iletişim kurabilmeleri; stres, ikincil travma ve olası diğer psikolojik sıkıntılarla başa çıkma stratejileri geliştirebilmeleri hedeflenmiştir.

2015 yılından itibaren çeşitli tarihlerde, travma vakaları ile çalışabilecek kişilerin sayısını ve donanımını artırmak, bu kişilere ruhsal travmaları ve diğer psikolojik problemleri ayırt edebilme ve bu rahatsızlıklara müdahale tekniklerine giriş becerilerini kazandırma gibi amaçlarla, ruh sağlığı alanı çalışanları ve öğrencilerine hitap eden seminerler ve eğitim programları gerçekleştirilmiştir.